رئیس جمهور ترکیه، اردوغان
رجب طیب اردوغان (Recep Tayyip Erdoğan) رئیس جمهور وقت ترکیه که امروزه صدایش در جهان نیز پیچیده شده است، یکی از چهره‌های مهم جهان در چندین سال اخیر است. عقاید و اعمال متفاوت وی باعث شده است تا او شهرت خاصی را در جهان به دست بیاورد. شهرتی که مخالفان و موافقان زیادی را در پی داشته و امروزه ترکیه را از نظر سیاسی وارد فازی بسیار متفاوت کرده است تا جایی که تغییرات بسیار بزرگی را در سیستم مدیریتی و ریاستی جمهوری ترکیه به وجود آورده است. در این مقاله با عقاید، کارهای انجام شده و شخصیت خود اردوغان آشنا خواهیم شد.
دوران جوانی و تحصیلات
رجب طیب اردوغان، فرزند احمد اردوغان زاده ۲۶ فوریه سال ۱۹۵۴ در استانبول است. وی تحصیلات ابتدایی خود را در محله خود در استانبول گذراند و پس از آن به دبیرستان امام خطیب استانبول که مدرسه‌ای برای تربیت امام جماعت بود رفت. از آنجا فارغ التحصیل شد اما به دلیل اینکه فارغ التحصیلان مدارس مذهبی نمی توانستند رشته ای بجز الهیات را در دانشگاه انتخاب کنند، به صورت غیر حضوری در دبیرستانی دیگر درس خواند. سپس در سال ۱۹۷۳ وارد دانشگاه علوم اقتصادی و تجاری استانبول یا همان دانشگاه مرمره شد و از آنجا نیز فارغ التحصیل شد. به طور قراردادی در اداره تراموا و تونل‌های الکتریکی استانبول (İETT) مشغول به کار شد، همچنین به عنوان بازیکن فوتبال نیز در تیم‌های رده پایین بازی می کرد.
در دوران دانشجویی عضو انجمن ملی طلبه‌های ترک شد که این اولین حرکت سیاسی اردوغان به شمار می رود. در سال ۱۹۷۵ به عنوان مسئول جوانان حزب سلامت ملی بی‌اوغلو و پس از آن به سمت ریاست حزب سلامت ملی در زیرشاخه جوانان برگزیده شد. پس از انجام خدمت سربازی نیز در سال ۱۹۸۳ با ورود به حزب رفاه، به صحنه سیاست بازگشت.
مسئولیت‌ها و شغل‌ها
رجب طیب اردوغان در سال ۱۹۸۴ اولین مسئولیت سیاسی خود را به عهده گرفت و شهردار منطقه بی‌اوغلی استانبول شد. پس از آن نیز به احزاب و گروه‌‌های مختلفی پیوست اما تا سال ۱۹۹۴ مسئولیت بزرگی بر عهده نگرفت. سرانجام در سال ۱۹۹۴ در انتخابات شهرداری استانبول از طرف حزب رفاه شرکت کرد و شهردار استانبول شد. در سال ۱۹۹۸ نیز به دلیل خواندن یک شعر اسلامی تحریف شده در صحن عمومی، از طرف تعدادی از افراد مورد شکایت قرار گرفت و چهار ماه در زندان به سر برد و از طرف دادگاه مربوطه نیز از فعالیت در مسئولیت‌های رسمی سیاسی محروم شد.
حزب عدالت و توسعه (AK Parti)
در سال ۲۰۰۱ اردوغان به همراه تعدادی از سیاستمداران ترکیه، حزب عدالت و توسعه (Adalet ve Kalkınma Partisi) را تاسیس کردند و با نظر اکثریت اردوغان به عنوان رئیس حزب شروع به کار کرد. در سال ۲۰۰۲ اردوغان به دلیل داشتن مشکل منع فعالیت سیاسی نتوانست در انتخابات نخست‌وزیری کشور شرکت کند و عبدالله گل (Abdullah Gül) از طرف حزب عدالت و توسعه به انتخابات رفت و پیروز شد. بعد از این مسئله، حزب عدالت و توسعه پیشنهاد تغییر قانون را به مجلس فرستاد و با تصویب آن، منع فعالیت سیاسی اردوغان از بین رفت. این حزب به عنوان یک حزب محافظه کار، موفق‌ترین حزب در بین تمامی احزاب سیاسی ترکیه است و با پنج پیروزی از زمان تاسیس، بیشترین برد را در بین احزاب داشته است. حزب AK به عنوان اسلامی‌ترین حزب در ترکیه نیز شناخته می شود و در بسیاری از موارد، سیاستمداران عضو این حزب خواستار اجرای قوانین اسلامی و مذهبی بیشتری در ترکیه هستند که همین مسئله باعث افزایش طرفداران این حزب در قسمت‌های شرقی ترکیه که نسبت به غرب این کشور مذهبی‌تر هستند شد.
سمت نخست وزیری
در سال ۲۰۰۳ و بعد از رفع ممنوعیت فعالیت سیاسی اردوغان، عبدالله گل با هدف جانشینی اردوغان در جایگاه نخست وزیری، استعفای خود را به رئیس جمهور وقت ترکیه، احمد سزر اعلام کرد و پس از موافقت او با استعفای عبدالله گل، اردوغان برای اولین بار در سمت نخست وزیری ترکیه نشست. در سال ۲۰۰۷ با برگزاری انتخابات مجلس در ترکیه، حزب عدالت و توسعه با به دست آوردن ۴۶/۶ درصد کل آرا و کسب ۳۴۱ کرسی در مجلس توانست باری دیگر اردوغان را به سمت نخست وزیری برگزیند. در انتخابات سال ۲۰۱۱ نیز این حزب با کسب ۴۹/۸ درصد کل آرا و به دست آوردن ۳۲۱ کرسی در مجلس برای بار سوم نیز اردوغان را به سمت نخست وزیری انتخاب کردند.
اولین رئیس جمهور با رای مستقیم
در سال ۲۰۰۷ و در زمان نخست وزیری اردوغان و ریاست جمهوری عبدالله گل، اردوغان طرح تغییر قانون اساسی ترکیه را به مجلس برد. این طرح که از طرف بسیاری از احزاب بخصوص حزب جمهوری خواه (CHP) ترکیه مورد مخالفت قرار گرفت، اما به دلیل تعداد کرسی‌های زیاد حزب عدالت و توسعه این لایحه تصویب شد. بر اساس این طرح قدرت رئیس جمهور در انجام امور کشوری بیشتر شد و بنا شد تا رئیس جمهور نیز با رای مستقیم مردم انتخاب شود. در سال ۲۰۱۴ و با تمام شدن مدت زمان ریاست جمهوری عبدالله گل، تمام احزاب کاندیداهای خود را معرفی کردند که حزب عدالت و توسعه نیز اردوغان را به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری معرفی کرد. اردوغان توانست با کسب میزان ۵۱/۸ درصد کل آرا سمت ریاست جمهوری را کسب کند و اولین رئیس جمهور انتخاب شده با رای مستقیم مردم شد.
حذف سمت نخست وزیری
در سال ۲۰۱۷ رفراندومی از طرف دولت مبنی بر تغییر قانون اساسی و ایجاد سیستم جدید ریاست جمهوری در ترکیه برگزار شد. این طرح تغییر قانون اساسی که در ابتدا مورد حمایت اردوغان و حزب عدالت و توسعه بود، پس از حاشیه‌های فراوان تحت حمایت حزب حرکت ملی که یکی از قوی‌ترین حزب‌های ترکیه است نیز قرار گرفت و با رای مثبت اکثریت نمایندگان مجلس ترکیه، به رای‌گیری عمومی رفت و با مجموع ۵۱/۴ درصد مورد قبول مردم قرار گرفت. طی این طرح سمت نخست وزیری از سیستم اداری ترکیه حذف شد و تمام مسئولیت‌های نخست وزیری بر دوش ریاست جمهوری رفت و باری دیگر اردوغان موفق شد تا قانون اساسی کشور را تغییر دهد و قدرت رئیس جمهور را بیشتر کند.
کودتای نافرجام ۲۰۱۶
یکی از بزرگترین اتفاقات در دوران ریاست جمهوری ترکیه، کودتای ۱۵ جولای سال ۲۰۱۶ بود. بنابر ادعای دولت این کودتا که توسط فتح‌الله گولن، یکی از بزرگان فقه و علوم الهیات ترکیه که در آمریکا زندگی می کند، رهبری می شود. طی این کودتا هزاران نفر از نیروهای ارتش ترکیه با تجهیزات نظامی همچون تانک و جت‌های جنگی چندین شهر مهم ترکیه را تحت کنترل گرفتند. در حین کودتا حزب عدالت و توسعه در رسانه‌های مختلف از مردم خواست تا به خیابان بریزند و حمایت خود را از دولت اردوغان اعلام کنند. با تظاهرات شبانه مردم در خیابان‌ها و تضعیف عملکرد نیروی‌های ارتش این کودتا خنثی شد و هزاران نفر از عاملان کودتا توسط دولت اردوغان دستگیر شدند.
کارها و تصمیمات مهم اردوغان از ابتدای نخست وزیری تا امروز
- حذب قانون ممنوعیت حجاب در مراکز اداری و دولتی
- افزایش درصد رشد اقتصادی ترکیه تا ۷/۳ درصد به عنوان رکورد تاریخی
- افتتاح فرودگاه بزرگ استانبول به عنوان بزرگترین فرودگاه جهان در ترکیه
- افزایش پروژه‌های عمرانی بزرگ و سازنده در سراسر ترکیه
- طرح سلامت عمومی با تاسیس بیمارستان‌های دولتی بسیار بزرگ تحت عنوان بیمارستان‌های شهری (Şehir Hastaneleri)
- تغییر قانون اساسی کشور در جهت یکپارچه سازی سیستم مدیریت دولت
- افزایش درآمد فرهنگی و گردشگردی در دهه اخیر
بزرگترین اعمال اردوغان که مورد اعتراض مردم یا دولت‌ها قرار گرفت
- ضعیف شدن روابط ترکیه با کشورهای غربی بخصوص آمریکا
- درگیری‌های جنوب شرقی ترکیه در مرز عراق و سوریه
- اقدام برای ورود به اتحادیه اروپا و ناکامی در ورود به اتحادیه
- رکود اقتصادی و افزایش تورم در چند سال اخیر
- حذف سمت نخست وزیری و افزایش قدرت ریاست جمهوری
اگر نظر و یا تجربه ای در مورد موضوع این مقاله دارید، لطفا با همه به اشتراک بگذارید.