بزرگترین سدهای ترکیه

سدهای بزرگ ترکیه

مسئله تامین انرژی برای کشورها یکی از بزرگترین دغدغه های هر دولت است. بخصوص تامین انرژی از منابع طبیعی بدون ایجاد آلودگی مسئله ای است که امروزه در پیشرفت کشورها نقش وسیعی دارد. شاید در زمینه تولید انرژی از طریق منابع طبیعی بتوان به سدها اشاره کرد. سدهایی که بر روی رودخانه ها ساخته می شوند در کمترین حالت انرژی الکتریکی لازم برای ده ها هزار نفر را تامین می کنند. پس می توان اظهار کرد که هرچقدر سد بزرگتری ساخته شود‌، کارایی بیشتری نیز خواهد داشت. همچنین سد ها یکی از زیباترین سازه های ساخته دست بشر نیز به حساب می روند. در این مقاله قصد معرفی و بررسی بزرگترین سدهای ترکیه را داریم تا خوانندگان را با این آثار زیبای مهندسین ترک آشنا کنیم.

سد آلتینکایا، سامسون (Altınkaya Barajı, Samsun)

مرکز هیدروالکتریک و سد آلتینکایا به عنوان یکی از بزرگترین سدهای ترکیه که در منطقه بافرا شهر سامسون و بر روی رود کیزیل ایرماک (Kızılırmak) قرار دارد، برای اولین بار در سال ۱۹۹۸ مورد استفاده قرار گرفت. این سد دارای امکان برای ذخیره بیش از ۵.۷۶۳.۰۰۰ میلیارد مترمکعب آب در پشت دیوارهای خود است. این سد که از چهار قسمت مختلف برای ذخیره آب استفاده می کند قادر است میزان ۹۷۱.۹۷۰ کیلووات بر ساعت نیروی الکتریکی تولید کند و بدین بوسیله انرژی الکتریکی لازم برای ۲۹۳.۰۰۰ نفر از این طریق تامین می شود.

سد آلتینکایا با ارتفاع ۱۹۰ متری خود، دریاچه ای به اندازه ۱۱۸ کیلومتر مربع ایجاد کرده است که منظره ای بسیار زیبا و دیدنی را به ارمغان می آورد. دریاچه سد آلتینکایا هم اکنون به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری و تفریحی سامسون نیز به شمار می رود و توسط صدها نفر در هر روز مورد بازدید قرار می گیرد.

سد برکه، عثمانیه (Berke Barajı, Osmaniye)

این سد با ارتفاع ۲۰۱ متری خود توانسته نام خود را در بین یکی از بزرگترین سدهای ترکیه قرار دهد. پروژه این سد در سال ۱۹۹۵ توسط اداره آب و جنگل ها که تحت نظر وزارت کشاورزی ترکیه است (T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı) کلنگ زنی شد و در سال ۱۹۹۹ به پایان رسید و از سال ۲۰۰۱ نیز به بهره برداری رسید. این سد در منطقه دوزایچی (Düziçi) عثمانیه و بر روی رود جیحون قرار دارد. نوع دیوار این سد نیز قوسی و از جنس بتن است. سد برکه به عنوان مهمترین منبع تولید انرژی در منطقه عثمانیه نیز به شمار می رود.

میزان انرژی تولیدی توسط این سد ۱.۴۵۸.۶۸۹.۰۰۰ کیلووات ساعت انرژی الکتریکی است که می تواند انرژی مصرفی برای ۴۴۰.۰۰۰ نفر را تامین کند. مقدار آبی که در پشت دیوار سد برکه جمع می شود می تواند تا میزان ۴۲۷ میلیون متر مکعب نیز بالا برود. اندازه دریاچه حاصل از سد برکه نیز به اندازه ۷/۸ کیلومتر مربع می باشد.

سد کبان، الازیغ (Keban Barajı, Elazığ)

سد کبان به عنوان یکی از بزرگترین سدهای ترکیه، در موقعیت ۴۵ کیلومتری شمالغربی شهر الازیغ، بر روی یکی از کم عرض ترین نقاط رود مشهور فرات، در منطقه ای معروف به کبان قرار دارد. ارتفاع سد کبان ۲۱۰ متر است و نوع آن نیز ترکیبی از سنگ و بتن است. پروژه ساخت این سد در سال ۱۹۶۵ کلید خورد و دقیقا ده سال بعد و در سال ۱۹۷۵ به اتمام رسید. آخرین قسمت از پروژه سد کبان نیز توسط مهندسین ترک در سال ۱۹۸۱ به بهره برداری رسید.

این سد با تولید نزدیک به ۶ میلیارد کیلووات انرژی الکتریکی، مصرف روزانه بیش از ۱/۷ میلیون نفر را تامین می کند. بیش از ۳۱ میلیارد متر مکعب آب نیز در پشت دیوارهای این سد وجود دارد که دریاچه ای به اندازه ۶۸۷ کیلومتر مربع را به وجود می آورد. نکته جالب در مورد دریاچه سد کبان این است که پس از دریاچه آتاترک، دریاچه کبان دومین دریاچه مصنوعی ترکیه و در بین تمام دریاچه ها نیز رتبه چهارم را دارد. نقاط گردشگری زیادی نیز در اطراف دریاچه سد کبان به وجود آمده است که این نیز قدمی مثبت در زمینه گردشگری و درآمد زایی الازیغ به شمار می رود.

مقاله پیشنهادی: شرکت های ساختمانی معروف در ترکیه

سد ارمنک، کارامان (Ermenek Barajı, Karaman)

به عنوان یکی از بزرگترین منابع تولید انرژی الکتریکی در ترکیه، سد ارمنک دارای ارتفاع ۲۱۸ است و در موقعیت دوم سدهای ترکیه و رده ششم بزرگترین سدهای اروپا قرار دارد. سد ارمنک در منطقه ارمنک شهر کارامان و بر روی رود گوکسو (Göksu) قرار دارد. این سد که به عنوان یکی از بزرگترین بناهای بتنی در ترکیه نیز به شمار می رود، در سال ۲۰۰۲ به بهره برداری رسید و به عنوان اولین منبع تولید انرژی الکتریکی در استان کارامان شناخته شد.

انرژی تولیدی توسط این سد بیش از ۷۶۲ میلیون کیلووات است و انرژی مصرفی برای ۲۳۰.۰۰۰ نفر را نیز تامین می کند. دریاچه حاصل از این دارای حجم ۴/۵ میلیون متر مکعب آب و دارای مساحت ۵۹ کیلومتر مربع است. بسیاری از ورزش های آبی مانند رفتینگ، غواصی و… به دلیل داشتن آبی آرام و مناسب در این دریاچه انجام می شوند که این مسئله بر اهمیت این سد نیز می افزاید. طبیعت موجود در اطراف سد نیز بر زیبایی این سد می افزاید و باعث جذب بسیاری از گردشگران به این منطقه می شود.

سد درینر، آرتوین (Deriner Barajı, Artvin)

سد درینر، با داشتن ارتفاع ۲۴۹ متری، علاوه بر داشتن رتبه اول در بین سدهای ترکیه، دارای رتبه ششم جهان نیز هست. این سد که در سال ۱۹۹۵ کلنگ زنی شد،‌ ۱۵ سال بعد یعنی در سال ۲۰۱۰ برای اولین بار به بهره برداری رسید. از نظر مالی نیز با سرمایه گذاری در حدود ۱ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار، جزو پر هزینه ترین پروژه های تاریخ ترکیه نیز می باشد. سد درینر در منطقه شرقی دریای سیاه و در مسیر ارتباطی بین شهر آرتوین و شهر ارزروم، بر روی یکی از تنگه های رود چروه (Çoruh) قرار دارد.

این سد نیروی بالغ بر ۱ میلیارد و ۳۲۸ میلیون کیلووات بر ساعت را تولید می کند و توسط ۴۰۰.۰۰۰ نفر مصرف می شود. حجم آب پشت این سد نزدیک به ۴ میلیون متر مکعب است و دریاچه آن نیز در حدود ۲۷ کیلومتر مربع مساحت دارد. نیروی تولیدی توسط این سد انرژی مصرفی ۴۰۰.۰۰۰ نفر را تامین می کند که به عنوان بزرگترین منبع تولید انرژی الکتریکی در استان کارامان و ۳۱ امین منبع تولید انرژی الکتریکی در ترکیه است.

سد آتاتورک، شانلی اورفا (Atatürk Barajı, Şanlıurfa)

سد آتاتورک به عنوان یکی از مهمترین سدها از نظر تولید انرژی و منابع آبی،‌ در سال ۱۹۸۳ شروع به ساخت کرد و حدودا ۹ سال بعد، یعنی در سال ۱۹۹۲ به اتمام رسید. این سد بر روی رود فرات و در بین شهرهای آدی یامان(Adıyaman) و شانلی اورفا قرار دارد. ارتفاع دیواره این سد ۱۶۹ متر است و نوع آن نیز سد بتنی صخره ای است. این سد یکی از مهمترین دستاوردهای پروژه آنادولو جنوبی (GAP)، که یکی از بزرگترین و سازنده ترین پروژه های ترکیه در طول تاریخ است به شمار می رود و نقش مهمی را در تولید انرژی پاک ایفا می کند.

سد آتاتورک با داشتن ۸ توربین، قادر به تولید تقریبی ۶/۸ میلیارد کیلووات ساعت است که از این طریق انرژی مصرفی ۲ میلیون شهروند ترک تامین می شود. دریاچه سد آتاتورک نیز بزرگترین سد مصنوعی ترکیه است و مراکز تفریحی و گردشگری زیادی در اطراف این سد ایجاد شده اند و به عنوان یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری در آنادولو به شمار می رود. مساحت این دریاچه ۸۱۷ کیلومتر مربع است و نزدیک به ۴۹ میلیارد متر مکعب آب در این دریاچه وجود دارد که بسیار بیشتر از چندین دریاچه طبیعی در داخل ترکیه است.

سد ایلیسو، ماردین (Ilısu Barajı, Mardin)

یکی دیگر از مهمترین بخش های پروژه بزرگ GAP نیز سد ایلیسو است که در سال ۲۰۱۵ کلنگ زنی شد و در اواخر سال ۲۰۱۹ نیز به پایان رسید. این سد که دارای دیواره ای به ارتفاع ۱۳۵ متر است، هم اکنون در حال آبگیری است و اولین تولیدات انرژی خود را انجام می دهد. سد ایلیسو که بر روی رود دجله و در نزدیکی شهر ماردین قرار دارد،‌ دارای توانی بالغ بر ۱.۲۰۰ کیلووات ساعت است که می تواند تمامی روستاها و شهرهای اطراف خود را از لحاظ انرژی الکتریکی تامین کند. دریاچه این سد نیز پس از آبگیری کامل مساحتی به اندازه ۳۰۹ کیلومتر مربع را به خود اشغال خواهد کرد و باعث ایجاد زمینه های گردشگری و تفریحی در مناطق اطراف ماردین نیز خواهد شد. این سد به دلیل نزدیکی به مرزهای کشور عراق از نظر سیاسی نیز اهمیت ویژه ای دارد و ممکن است در روابط این دو کشور تاثیر مهمی بگذارد.

سد چتین، سییرت (Çetin Barajı, Siirt)

سد چتین یکی از بزرگترین سدهای در حال احداث ترکیه است. این سد که بر روی رود بوتان و در نزدیکی شهرستان های شیروان و پرواری منطقه سییرت قرار دارد، در سال ۲۰۱۷ کلنگ زنی شد و طبق برنامه ریزی به احتمال زیاد در اواخر سال ۲۰۲۰ فاز اول این پروژه به بهره برداری برسد. این سد با تولید ۵۱۷ میلیون کیلووات ساعت، کل انرژی الکتریکی مورد نیاز برای شهری با جمعیت ۴۰۰.۰۰۰ نفر را تامین خواهد کرد و دریاچه آن نیز در طی چندین سال آینده مساحت زیادی را به خود اشتغال کرده و منظره ای بسیار زیبا را ایجاد خواهد کرد.

سد یوسوفعلی، آرتوین (Yusufeli Barajı, Artvin)

سد یوسوفعلی که بر روی رود چروه در منطقه آرتوین قرار دارد،‌ در سال ۲۰۱۳ شروع به ساخت کرد و مبلغی بالغ بر ۴۸۷ میلیون لیر برای این پروژه اختصاص داده شده است. طبق برنامه های قبلی افتتاح فاز اول سد قرار بود در سال ۲۰۱۸ انجام شود اما برنامه افتتاح آن به دلیل تکمیل نبودن پروژه به سال ۲۰۲۱ منتقل شد. سد یوسوفعلی که دارای دیواره ای به ارتفاع ۲۷۵ متر است، پس از راه اندازی به عنوان بزرگترین سد در ترکیه و سومین سد در جهان شناخته خواهد شد. این سد انرژی به میزان ۵۴۰ میلیون کیلووات ساعت را تولید خواهد کرد و بیش از ۲ میلیارد متر مکعب آب نیز در پشت دیوارهای این سد گیر خواهد افتاد و دریاچه بسیار بزرگی را تشکیل خواهد داد. با افتتاح این سد و افزایش میزان آب پشت دیواره های آن، شهر یوسوفعلی و ۳ روستای اطراف آن به زیر آب خواهند رفت برای همین، دولت ترکیه در حال انتقال جمعیت ۲۰ هزار نفره  یوسوفعلی به منطقه ای بهتر از لحاظ جغرافیایی و کشاورزی است.

از ۱۱۸ ترکیه بخوانید: ۱۰ دانشگاه برتر ترکیه بر اساس رتبه بندی جهانی