بور طلای سفید ترکیه

بور (Bor)

به عنوان یکی از عناصر شیمیایی، بور یکی از مهمترین و گرانترین مواد استفاده شونده در بسیاری از صنایع مهم در جهان است. ترکیه نیز هم اکنون به عنوان بزرگترین منبع بور در جهان مشغول استخراج و فروش این عنصر به بسیاری از کشورهای جهان است. در این مقاله، به بررسی بور، ماده استراتژیک و به گفته بسیاری از افراد «طلای سفید» و اقدامات ترکیه در زمینه این عنصر مهم می پردازیم.

بور چیست؟

بور یا در انگلیسی همان Boron یک شبه فلز و عنصر شماره ۵ در جدول تناوبی شیمیایی است. این ماده به دلیل نداشتن دگرگونی هسته ای، به میزان بسیار کمی نسبت به سایر عناصر در منابع کره زمین وجود دارد. بسیاری از میزان بور تولید شده در زمین به صورت محلول در داخل آب وجود دارد و مقداری از آن نیز در داخل پوسته زمین به صورت جامد قرار گرفته است. البته این ماده به صورت جدا و یکپارچه یافت نمی شود و به صورت ترکیب شده با عناصری دیگر مانند کربن وجود دارد که پس از فرایندهایی خاص امکان جداسازی و استفاده از آن به صورت خالص به دست می آید.

چرا بور اهمیت دارد؟

بور به دلیل ساختار طبیعی خود، بسیار در مقابل تغییرات شیمیایی مقاوم است، برای همین یکی از مهمترین زمینه های مورد استفاده از بور ساخت مواد شیشه ای حساس مانند تجهیزات آزمایشگاهی،‌ سنگ ها و سرامیک های مقاوم است. علاوه بر این بور در ساخت مواد نسوز و مقاوم در برابر آتش نیز استفاده می شود. در صنعت پزشکی و ساخت دارو نیز بور جایگاه بسیار مهمی را دارا است و دلیل بسیاری از پیشرفت های مهم در صنعت پزشکی است.

اما شاید مهمترین علت که این ماده را اینقدر مهم و استراتژیک به شمار می آورد، استفاده از آن در ساخت و استخراج انرژی هسته ای است. در داخل رآکتورهای هسته ای با ترکیب بور و فولاد ماده ای بسیار مقاوم به عمل می آید که از آن برای کنترل شکافت های هسته ای داخل رآکتور استفاده می شود. برای همین ارزش جهانی بور همواره در حال افزایش است و قیمت کنونی بور در حدود ۷۲ هزار دلار برای هر ۱۰۰۰ گرم آن است و دلیل استفاده از نام طلای سفید نیز نادر بودن و قیمت بالای آن می باشد.

ترکیه بزرگترین تولید کننده بور در جهان

طبق اعلام آمارهای رسمی از طرف وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه (T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) ترکیه در سال ۲۰۱۹ توانست به میزان ۲/۷ میلیون تن بور را تولید کند. این در حالی است که میزان تولید کل بور در جهان در سال ۲۰۱۹، ۴ میلیون تن می باشد به همین خاطر ترکیه توانست در همین سال میزان ۶۰٪ از بور کل جهان را تولید کند و با فروش آن بیش از ۱/۰۱۳ میلیارد دلار درآمد را کسب کند.

همچنین ترکیه دارای ۷۲٪ بور در کل جهان است که در بالای کشور ایالات متحده آمریکا و روسیه قرار گرفته و در صدر جدول کشورهای دارای بور در جهان قرار می گیرد و طبق برنامه های دولت ترکیه، میزان استخراج بور نیز در سالهای آینده افزایش خواهد یافت.

بزرگترین منابع بور ترکیه

به اعتقاد دانشمندان و محققان ترکیه، به احتمال قوی چندین منبع بزرگ بور در ترکیه هنوز کشف نشده است اما امروزه ۴ معدن مهم در ترکیه مشغول استخراج بور هستند که به میزان تولید هر کدام به مقدارهای زیر است:

• کیرکا، اسکی شهیر (Kırka, Eskişehir) : تولید سالانه بیش از ۸۰۰.۰۰۰ تن بور
• امت، کوتاهیا (Emet, Kütahya) : تولید بیش از ۵۰۰.۰۰۰ تن بور در سال
• بیگادیچ، بالیک اسیر (Bigadiç, Balıkesir) : تولید سالانه ۲۰۰.۰۰۰ تن بور
• کستلک، کوتاهیا (Kestelek, Kütahya) : تولید بیش از ۱۰۰.۰۰۰ تن بور در سال

سایر زمینه های مهم استفاده از بور

• ساخت مواد شوینده و سفید کننده
• صنایع متالوژی
• ساخت تجهیزات فضانوردی
• صنایع نساجی و الیاف
• تولید کاغذ و مواد مشابه
• صنایع سیمانی و بتنی
• تولید رنگ های طبیعی
• مهندسی اپتیک فیبری
• ساخت مواد محترقه
• تولید مواد ضدعفونی کننده
• صنعت مینا سازی
• و…